Friesland lanceert een campagne waarin actrice Tjitske Reidinga op wereldreis gaat in haar geboorteprovincie. Tjitske laat zien dat je niet ver hoeft te reizen voor een mooie vakantie: avontuur, cultuur en ruimte zijn allemaal te vinden in het noorden van Nederland. 

Hoe heb je het maken van de campagne ervaren? 

‘Het was heel erg leuk. Ik vond het sowieso heerlijk om even weg te gaan en naar Friesland te gaan. Ik moest op een gegeven moment tijdens opnames in Bakkeveen acteren met een heel groot Fries paard, een enorm krachtig dier. En ik ben niet zo’n paardenheld. Maar het was een prachtig paard en om daarmee te acteren vond ik uiteindelijk ook helemaal geweldig. Ikzelf ben in Leeuwarden geboren, dus ik was de avond voor de opnames naar Leeuwarden gekomen zodat ik nog even door de stad kon wandelen. Ik heb toen mijn vader gebeld dat ik in Leeuwarden was en toen heb ik met hem een stadswandeling gemaakt door Leeuwarden. Dat was ontzettend leuk, want mijn ouders zijn ook op leeftijd en kunnen niet heel veel meer. Hij kent Leeuwarden natuurlijk goed, dus hij leidde me rond. “Dan moet je even dat steegje in, en dat is de geboorteplek van die-en-die, en die stenen, en dat is een…” Hij weet ontzettend veel, ook van de geschiedenis van Leeuwarden. Toen dacht ik nog: dit is eigenlijk een ontzettende leuke manier om oudere mensen een beetje eruit te laten komen in deze tijd. Mijn vader vond het fantastisch. Die had nooit verwacht dat hij een stadswandeling zou maken. Later kwamen we met de opnames bij de Bakkeveens duinen en belde ik weer. En toen bleek dat mijn ouders elkaar daar ontmoet hadden, op een jongerencamping in de buurt! Dus toen heb ik weer zo’n wandeling met ze gemaakt. Dat was fantastisch. Dus het waren ook heel leuke dagen, omdat ik telkens met mijn ouders videobelde en zij zo een beetje met mij op reis waren en herinneringen aan het ophalen waren aan vroeger en Friesland en hoe mooi het daar is.’

Het zag er ook echt heel mooi uit. 

‘Ja, en op de tweede draaidag, gingen we wadlopen. Daar had ik me heel erg op verheugd. Dat deden we ook op zo’n ontzettend mooie plek. Tijdens die opnames moest ik ontzettend lachen, want daar stond dan zo’n man helemaal aangekleed om wad te lopen en de andere acteur ook, maar ik had een knalrood jurkje aan. Totaal niet passend bij de situatie. Dat jurkje had ik trouwens zelf gevonden in een tweedehandswinkeltje in Leeuwarden vlakbij het hotel. En daarmee ging ik het wad op. Maar toen bleek ik erop te kunnen schaatsen. Ik merkte heel snel dat je er overheen kon glijden. Dat vond ik zo ontzettend leuk! Dus ik heb eigenlijk gewoon gewadschaatst, met mijn gympies aan. En dan ging ik weer veel te snel en werd er weer geroepen door de productie: “Tjitske, Tjitske, terugkomen, Tjitske!” Het wadschaatsen is me het meest bijgebleven. En de vrijheid die je dan voelt. Dat je opeens zoveel ruimte voelt. Helemaal in deze tijd is dat zo waardevol. Ik woon zelf in Amsterdam, daar is die ruimtelijke ervaring heel anders natuurlijk. En dat je dan ineens op zo’n plek bent waar je kilometers voor je uit kan kijken. Die vrijheid, wind en die mooie Nederlandse luchten… die omgeving geeft zoveel natuurlijke rust.’

Je hebt eerder in interviews aangegeven dat je nog weinig in Friesland komt. Waarom dan toch de keuze om zo’n campagne te doen en zo het gezicht van Friesland te worden? 

‘Omdat ik er geboren ben en ik er, tot mijn oma overleed tien jaar geleden, heel veel kwam. Mijn oma had één kind, mijn vader, en twee kleinkinderen. We hadden een goede band en ik ben van jongs af aan altijd veel bij haar geweest. Ik heb veel met haar door Friesland gefietst. Hoe ouder ik word, hoe meer ik voel dat dat de plek is waar ik me heel erg thuis voel. Ik zou ook heel graag weer in Friesland wonen. Dat gaat nu even niet, omdat de kinderen op de middelbare school zitten. Mijn ouders zijn geboren en getogen in Friesland en ook al zijn ze naar Bussum verhuisd, de Friese roots zijn sterk. Mijn oma vertelde ook altijd veel over de geschiedenis van haar familie, waar ze vandaan kwam, de boerderijen waar haar zusters woonden, over de oorlog in Leeuwarden en de Kievitstraat waar ze woonde. Ik voel daardoor een wezenlijke verbinding met Friesland, meer dan alle andere plekken in Nederland, meer dan Amsterdam. Dus het voelde heel natuurlijk om deze campagne te doen.’

Is dat gevoel over Friesland ook veranderd in de loop van je leven? 

‘Ja, dat gevoel heb ik de laatste paar jaar gekregen. Het heeft ook te maken met hoe het nu met de wereld gaat. Ik heb behoefte aan meer rust om me heen, minder prikkels en meer in de natuur zijn. Ik heb thuis in deze coronatijd een heel dakterras met plantjes gemaakt en veel bij mijn ouders in de tuin gewerkt. Dat geeft me diep geluk en diepe rust, heel fijn. Dat is natuurlijk anders in de stad. En ik heb in deze periode ook beseft hoe fijn het is om in een rustige omgeving te wonen. Toen Amsterdam nog zo rustig was, je rustig door de stad kon fietsen en over de Dam kon lopen… dat maakt een stad zo leefbaar, die rust. Het heeft er denk ik ook mee te maken dat je ouder wordt en dat je geschiedenis steeds belangrijker voor je wordt. Waar je vandaan komt, de familieverhalen en dat je daar een speciaal gevoel bij hebt. Je gaat dat naarmate je ouder wordt steeds meer waarderen. Zo gaat dat volgens mij in het leven. Voor mij is dat Friesland.’

Hoe zou je Friesland omschrijven in drie woorden? 

‘Prachtig, wijds en romantisch. Het doet me denken aan de boeken van Astrid Lindgren, aan een soort van ideale wereld, met veel groen en mooie boerderijtjes. En ik vind de stad Leeuwarden ook heel mooi, zeker het oude gedeelte. En ook nog niet zo toeristisch.’

Heb je dan meer binding met Leeuwarden of met Friesland als geheel? 

‘Ik heb een speciale binding met Leeuwarden, omdat ik daar heel veel kwam. Mijn opa was ook buschauffeur bij de FRAM vroeger. Maar ik heb ook heel veel gefietst door de rest van Friesland, dus ik ken ook veel van de rest van de provincie. Ik kan niet wachten álles in Friesland te zien. Ik ken bepaalde gedeeltes en ik kom veel op de eilanden bijvoorbeeld, maar ik zou graag de andere gedeeltes leren kennen. Dus mijn vakanties gaan liever naar het noorden dan naar het zuiden!’

Wat is je mooiste herinnering aan de Waddeneilanden? 

‘In mijn eentje lopen. Dat vind ik heerlijk. Met een rugzak, boek, een flesje water en dan gewoon alleen op pad en lopen.’

Ben je een beetje een culinair typje? Heb je een favoriete Friese lekkernij? 

‘Jazeker, de heel simpele Jouster-bollen. En drabbelkoeken, dat vind ik ook heerlijk. Heel rare soort koeken die, ja, gedrabbeld zijn. Als een soort spin in elkaar gezet. Heel knapperig.’

Wat is je tip voor de Waddeneilanden? 

‘Ik ging vroeger met mijn oma één dag naar Ameland, omdat dat zo’n korte oversteek was. Dat vind ik eigenlijk wel heel grappig, want dat doe je eigenlijk niet meer. Je gaat nu altijd een weekend of een week. Maar dan gingen we naar het strand, koffiedrinken en weer terug. Er hangt zo’n andere sfeer op de eilanden. Je wilt daar meteen buiten zijn, wandelen en alles bekijken. Ik heb weinig specifieke tips, je moet gewoon gáán en het ervaren.’  

Heb je ook een favoriete Elfstedenstad? 

‘Franeker, want daar komt mijn oma vandaan. Die was gek op schaatsen. En het is een hartstikke leuke stad. Ik hoop dat er nog een keer een Elfstedentocht komt. Ik vrees van niet. Maar ik herinner me de laatste nog goed, dat was magisch.’

Spreek je zelf ook Fries? 

‘Nee, helaas. Ik kan het wel goed verstaan. Ik heb wel losse woordjes die ik gebruik, maar ik spreek het jammer genoeg niet. Dat vind ik stom. Ik had het wel graag willen spreken. Het is zo eigen. Zo bijzonder om zo’n taal te hebben.’

Tijdens de opnames heb je gezegd dat je graag een houten huis aan het water zou willen hebben in Friesland. Waar zou je huis komen te staan? 

‘Ik denk in de buurt van Eernewoude, dat is een heel mooi gebied. Een beetje Vinkeveen-achtig. Niet te diep Friesland in zodat ik niet te ver van mijn kinderen af ben. Maar heel graag een niet al te groot huis, van hout, met een veranda, een rommeltuin en water. Eerst als vakantiehuisje en dan later er echt gaan wonen. Dat lijkt me heerlijk.’

Heeft deze tijd jou ook nog op andere gedachten gebracht qua reizen? Heb je meer je eigen omgeving ontdekt, of Nederland? 

‘Ja, maar daar was ik eigenlijk al een tijdje mee bezig. Ik doe wel eens fietsdagen met mijn vriendinnen. Zo hebben we ook een keer door Friesland en Groningen gefietst. Dat doe ik eigenlijk al een hele tijd. Ook met mijn kinderen. Ik ga al jaren binnen Nederland op vakantie, ik vind dat heerlijk.’

En heeft dat dan met duurzaamheid te maken? Of komt dat voort uit iets anders? 

‘Dat heeft te maken met dat je er dan heel snel al echt uit kan zijn. Ik heb het soms ook al als ik hier in het park zit. Terwijl ik wel enorm reislustig ben. Ik voel me ook wel aangesproken als het gaat over vliegen bijvoorbeeld. Dat vind ik heftig. Ik ga ook zeker minder vliegen. Ik hou ook eigenlijk helemaal niet van vliegen. Maar ik hou wel heel erg van reizen. Ik heb veel met mijn jongens gereisd. Maar ik had ook al snel door dat het in Nederland ook heel mooi is. Ik vind het heerlijk om weg te gaan en dingen te doen, of het nou de eilanden zijn of Costa Rica. Maar ik zal voorlopig niet gaan vliegen. Ik wil heel graag nog een reis doen met mijn jongens. We zijn naar Costa Rica, Thailand en Mexico geweest bijvoorbeeld. Dat vond ik te gek, zo alleen met hen. Over vrijheid gesproken! Je tot niemand te hoeven verhouden, gewoon met die jongens weg. Maar dat kan ook net zo goed binnen Nederland. Voor die unieke ervaring hoeft het zeker niet per se ver weg. Ik vind de reiscultuur van voor 25 euro naar Praag heen en weer, daar voor 20 euro een Airbnb en dan voor 10 euro een Praagse wafel eten, verschrikkelijk. Dat is verwoestend, op allerlei gebieden. Nu heb ik zelf ook zoiets van: ik ga er meer voor sparen en meer bewust zijn van zo’n reis. Dat je die eens in de twee of drie jaar maakt. Dat je je echt beseft hoe bijzonder dat is, want dat gaan we op deze manier waarschijnlijk echt niet meer zoveel meemaken. Het is niet zo vanzelfsprekend. Ik vind dat vliegen veel duurder moet worden. Ik vond het heerlijk hoor, maar ik vind het niet meer kunnen. Er moet op een veel hoger niveau iets veranderen. Je voelt steeds meer dat verandering nodig is. Er wordt zoveel zichtbaar in deze tijd.’  

Corona heeft niet alleen invloed gehad op onze manier van reizen, maar ook op onze manier van werken. Hoe is dat voor jou geweest?  

‘Mijn tournee hield op. Het is erg wat er gebeurt met de cultuur nu. En vooral toneel, dat was al niet een enorm bloeiend gebeuren. Ik hoop heel erg, net als met andere dingen, dat de coronacrisis aangegrepen wordt voor hervormingen. Ik heb in deze tijd wel een serie gedraaid, in de buurt van Amsterdam. En voor de rest heb ik wel plannen qua werk. Ik vind het ook wel weer een heel creatieve tijd. Omdat ik nu niet meer zo’n volle agenda heb, kan ik ook dingen gratis doen en andersoortige projecten oppakken. Ik ga een pilot doen voor twee jonge schrijvers, een ander project voor een jonge regisseur en ik ben bezig met een podcast opzetten. Dat ik dat soort projecten nu op kan pakken, vind ik erg leuk. Ik vul mijn tijd wel, ook met bijvoorbeeld knutselen, waar ik heel erg van hou, en tijd doorbrengen met mijn drie jongens. Het is zo’n gekke tijd. Ik neem het per dag en ik probeer zoveel mogelijk grote dingen los te laten. Ik moet het een beetje klein houden, go with the flow.’

Wat zou je iedereen willen zeggen die nog nooit in Friesland of op de Waddeneilanden is geweest? 

‘Blijf thuis! Want het is zo lekker rustig daar. Haha. Nee, laten we het koesteren. Dat zou ik het liefst willen zeggen. Ik zou het vreselijk vinden als het daar net zo gaat als in Amsterdam en andere plekken. Wees zuinig op Friesland. Hou het klein, behoud de authenticiteit en de eigenheid. Dat wordt de kracht, ook in de toekomst. Je wíl helemaal geen straten vol met Nutella-zaken. Je wilt geen drommen toeristen die een half uur een korte rondleiding krijgen door Leeuwarden en dan voor heel weinig geld het verpesten. Daar hebben we nu al zoveel voorbeelden van gezien, dat dat een plek zo kan verpesten. Dus wees zuinig, dat is mijn grootste advies en wens. Behoud de authenticiteit en de eigenheid. Het is zo’n prachtige provincie!’