Stel je voor dat je achternaam Picasso is. Hoeveel deuren dit voor je opent, maar ook de hoge verwachtingen die je creëert. Paloma Picasso is onuitwisbaar verbonden met de erfenis van haar vader, door velen beschouwd als de grootste kunstenaar van de moderne tijd. En toch heeft ze sinds 1980 een carrière bij Tiffany & Co. opgebouwd, waar ze meer dan dertig juwelencollecties onder haar eigen naam heeft ontworpen.

Wanneer we elkaar ontmoeten in een Londens hotel om haar nieuwste collectie te bespreken – een assortiment van suikerzoete ringen getiteld Studio, waarvan ze zegt dat ze geïnspireerd zijn door haar nachtclubdagen in de vroege jaren 1980 in Studio 54 – is ze warm, uitbundig en zijn de kenmerken van haar vader direct herkenbaar. Gepolijst, klein van stuk en helemaal in het zwart gekleed, speelt ze met haar ringen en een grote hanger uit haar Melody-collectie.

Soms gereserveerd en vervolgens briljant openhartig vertelt ze over hoe ze opgroeide omringd door creatief talent en energie – haar moeder is de kunstenaar Françoise Gilot: ‘Er mocht nooit iemand bij mijn vader zijn terwijl hij aan het werk was, behalve ik. Ik was een heel rustig kind, dus hij vond het goed dat ik naast hem zat terwijl hij schilderde. Ik kreeg papier en potloden van hem, tekende een uur of drie naast hem en bracht geen woord uit.’ Ik vraag of hij ooit een mening heeft gegeven over wat ze tekende, en ze glimlacht. ‘Ik herinner me dat we ooit een werk van Matisse in huis hadden, omdat hij en mijn vader wat schilderijen hadden uitgewisseld. Het was een portret van zijn dochter Marguerite en ik besloot het na te tekenen, en ook enkele Picasso’s die aan de muur hingen. Ik was erg trots op mijn inspanningen en vroeg hem: “Wat vind je hiervan?” Hij antwoordde: “Ik ga je niet vertellen wat ik van ze denk, omdat je zelf moet beslissen of ze goed zijn of niet, en als ze niet goed genoeg zijn moet je eraan blijven werken”. Het was zo volwassen voor hem om dat tegen me te zeggen.’

Mick Jagger

In 1953 verliet Gilot Picasso; Paloma was pas vier jaar oud, maar ze bleef schoolvakanties en zomers met haar vader doorbrengen in het zuiden van Frankrijk. Rond de leeftijd van zes begon ze de omvang van de bekendheid van haar vader te begrijpen. ‘We gingen samen naar een restaurant en het leek alsof ik met Mick Jagger was; mensen verzamelden zich om ons heen. Hij had zo’n geweldige manier om vragen te beantwoorden en handtekeningen te ondertekenen dat de menigte nooit bedreigend werd. Hij was zo open en vrijgevig. Maar thuis was hij heel anders. Als mensen aanbelden om gedag te zeggen, zei hij: “Nee, ik wil niemand zien”, dat is normaal denk ik. Hij moest zijn privacy en natuurlijk zijn werk beschermen.’

Tomboy & sieraden

Paloma was als klein kind al gefascineerd door juwelen. ‘Mijn moeder had zulke mooie sieraden die ze in haar kaptafel bewaarde. Af en toe liet ze me alle laden uittrekken en ermee spelen.’ Opgroeiend als tomboy, vertelt Paloma dat sieraden haar enige uitzondering waren. ‘Op foto’s van mij als kind draag ik vaak een armband of oorbellen.’

Haar grootvader van moederszijde, die ze zich herinnert als een strenge man, gaf haar ooit een paar witte glazen bloemoorbellen die hij uit Venetië had meegebracht. ‘Plotseling zag ik een andere kant van hem welke ik nog nooit had gezien.’ Venetië speelt vervolgens een belangrijke rol in het leven en de carrière van Paloma, zowel privé als een belangrijke bron van inspiratie voor haar ontwerpen bij Tiffany. In 2011 worden drie designs gelanceerd onder een collectie genaamd Venezia: Luce, Goldoni en Stella, met referenties rechtstreeks uit de stad. Paloma reisde er in haar tienerjaren voor de eerste keer naartoe met haar moeder – die bevriend was met de kunstverzamelaar Peggy Guggenheim. Het jaar erop keerde ze terug. ‘Ik was geslaagd voor mijn baccalaureaat en mijn moeder zei dat je als beloning alles kunt krijgen wat je wilt. Ik zei dat ik voor de zomer terug naar Venetië wilde gaan, maar alleen. Ze moest het ermee eens zijn! Ik ben gegaan en het was fantastisch. Er waren daar een aantal mensen die ik het jaar ervoor had ontmoet, we gingen samen op pad en verloren onszelf in de straten van de stad.’

Wie? Yves Saint Laurent?

Tijdens een lunch in het palazzo van Guggenheim ontmoette ze John Loring, die in 1979 de design director van Tiffany zou worden. Terug in Parijs in haar vroege jaren ’20 en afgestudeerd aan de Université Paris Nanterre, werkte ze voor een kostuumontwerper in een toneelstuk. ‘Ik kreeg de opdracht om een ​​ketting voor het hoofdpersonage te vinden, dus ging ik naar de lokale rommelmarkt met het idee dat ik iets kant-en-klaar kon vinden. Ik kreeg het niet gevonden, maar ik kocht wat strassbikini’s, sneed de strass-stenen eraf ​​en naaide ze op een stuk zwart fluweel. Kort daarna verscheen er een artikel in Paris Match waarin het toneelstuk werd beoordeeld. In de laatste zin stond: “De sieraden zijn ontworpen door Paloma Picasso”. En ik dacht alleen maar: als mijn naam niet Picasso was, hadden ze het niet genoemd! Maar het is een feit, en nu kan ik maar beter gaan beginnen met het maken van sieraden.’ Er volgde een cursus op een sieradenopleiding waarna ze stukken begon te ontwerpen voor de Spaanse modeontwerper Fernando Sánchez. ‘Fernando vroeg hoeveel hij me moest betalen. Ik had geen idee, maar het was puur toeval dat ik op dezelfde dag Yves Saint Laurent en zakenpartner Pierre Bergé tegen het lijf liep en ik Yves vroeg hoeveel ik moest vragen. Dat bewijst alleen maar dat ik hem niet zo goed kende. Als ik dat had gedaan, had ik geweten dat hij geen idee had van geld of prijzen!’ Kort daarna vroeg Saint Laurent Paloma om sieraden voor hem te ontwerpen voor zijn ready to wear-collecties. Ze zou ook zijn muze worden, samen met socialite Loulou de la Falaise. Saint Laurent’s weergaloze collectie uit 1971 was geïnspireerd door een outfit die Paloma tijdens een etentje had gedragen. ‘Ik droeg een jurk uit 1940 die ik op Portobello Market had gekocht, en uiteindelijk heeft hij er een hele collectie omheen ontworpen.’

In 1978 trouwde Paloma met haar eerste echtgenoot, de Argentijnse toneelschrijver Rafael Lòpez Sánchez, met een wit YSL-jasje en een bloedrood satijnen shirt.

Tiffany

Door de dood van haar vader in 1973 stopte de creativiteit van Paloma abrupt. Ze deed afstand van alle ontwerpen en werkte samen met Pablo’s andere kinderen (Paloma heeft een broer Claude, maar Picasso had ook een zoon Paulo, met Olga Khokhlova, en een dochter Maya, met Marie-Thérèse Walter). Ze catalogiseerden Pablo’s privécollectie en hielpen mee met het opzetten van het Picasso Museum in Parijs. ‘Het was een emotioneel vermoeiende tijd, maar ook fantastisch. Iedereen dacht dat wat er thuis hing niet zijn meest interessante werk was, maar dat was niet het geval. Hij kocht stukken terug terwijl hij door ging met schilderen, ik denk om zijn eigen werk te reflecteren. Dus wat er in het huis was achtergelaten, de enorme breedte van zijn werk, was enorm. Schilderijen, keramiek, gravures, beeldhouwkunst – het was verbazingwekkend. Maar hoe ging ik in die tijd aan het eind van de dag naar huis, pakte ik een potlood en ging ik verder met ontwerpen? Ik kon het gewoon niet.’ Heeft die periode haar veranderd? Ze pauzeert. ‘Hoogstwaarschijnlijk. Ik heb er nog niet eerder over nagedacht, maar het moet wel invloed hebben gehad. Wat ik zag was adembenemend; hoe kan het ook anders?’

Maar na enige tijd was de verleiding van Tiffany & Co. sterk. Paloma benaderde het huis in 1974. ‘Ik wilde voor hen werken, omdat ze een van de weinige huizen waren, en nog steeds zijn, waar ontwerpers hun eigen sieraden kunnen signeren. Ik was ook altijd gefascineerd door hun winkel in New York, die eruit ziet als een enorme kluis met kleine ramen. De architectuur is zo mannelijk, maar alles aan de binnenkant is zo vrouwelijk. Ik ontmoette ze, maar ze vertelden me dat ze net hadden getekend met Elsa Peretti en dat ze niet twee ontwerpers tegelijk in de armen konden nemen. Ze zeiden dat ik moest wachten. Op een gegeven moment vertelde John Loring me dat hij door Tiffany was benaderd. Hij vroeg aan mij of ik het een goed idee vond om zich bij hen aan te sluiten. Ik zei: “Ja, het zou geweldig zijn voor Tiffany en geweldig voor jou – en misschien op een dag ook geweldig voor mij!” Daar maakten we grapjes over,’ lacht ze. Loring trad toe bij Tiffany in 1979 en in 1980 werden Paloma’s eerste collecties – Graffiti met haar iconische X’s en Loving Heart – gelanceerd.

Oldtimers

Vandaag de dag verdeelt Paloma haar tijd tussen Lausanne, waar ze een huis aan het Meer van Genève bezit, en Marrakech waar ze in 2006 een huis kocht. Getrouwd met haar tweede echtgenoot Eric Thévenet is ze hem eeuwig dankbaar voor het aanmoedigen van haar creativiteit en voor het regelen van al haar zakelijke aangelegenheden. ‘We zijn een ongelooflijk hecht stel, we doen alles samen en hij is enorm ondersteunend. Autorally is een passie van ons – hij rijdt en ik ben de copiloot, wat ook een baan is,’ lacht ze. ‘Ik heb altijd van oldtimers gehouden, net als mijn vader. Hij zei altijd tegen me dat hij te arm was om een ​​auto te hebben en dat hij, zodra hij genoeg geld had, een chauffeur zou nemen, dus eigenlijk nooit ergens heen reed. Hij vond ook dat hij zijn handen veilig moest houden om kunst te maken en deze niet in gevaar zou brengen door hard te rijden. Hij sprak hier vaak over met Georges Braque, die wel van hard rijden hield, maar hij was het daar niet mee eens. “Je moet je handen houden om te creëren” zou mijn vader zeggen.’

Helder stralende ster

Ik ben geraakt door de aantrekkingskracht die haar vader nog steeds heeft. Paloma is zich hiervan bewust – begrijpelijk. ‘Als ik ooit een tekening maak die op de een of andere manier Picasso oproept, begin ik opnieuw. Het is eigenlijk een manier om mezelf te beschermen en om niet te profiteren van zijn roem. Omdat ik naast hem heb gewoond en hem heb zien werken, deze helder stralende ster, weet ik dat hij me mijn creatieve energie heeft gegeven.’ Ze pakt een geelgouden cuff met een bliksemschicht van dieppaarse amethisten – een nieuwe toevoeging aan haar op New York geïnspireerde graffitilijn. Het ontwerp kan alleen komen uit de hand van een ontwerper die moedig is; esthetisch kan Paloma afstand hebben genomen van haar artistieke nalatenschap, maar haar juwelen resoneren nog steeds met een zachte echo van een buitengewoon verleden.

Tekst Jessica Diamond/The Telegraph/The Interview People
Fotografie Tiffany & Co.